Druk op play om dit artikel te beluisteren
Ingesproken door kunstmatige intelligentie.
FRANKFURT – De kippen komen eindelijk naar huis om te slapen voor de centrale banken.
Jarenlang werden ze geprezen als redders van het wereldwijde financiële systeem, gecrediteerd voor het draaiende houden van de economie, het overeind houden van banken en het helpen van regeringen om te voorkomen dat ze hun obligaties in gebreke zouden stellen.
Maar terwijl de westerse economieën worden geteisterd door inflatie, worden de centrale banken geconfronteerd met een geloofwaardigheidscrisis omdat hun krachtigste beleidsinstrument – de rentetarieven – moeite heeft om de inflatie te beteugelen. Stijgende rentetarieven verdampen op hun beurt de waarde van de staatsobligaties die ze massaal hebben gekocht, waardoor de centrale banken met enorme verliezen worden opgezadeld.
Volgens een telling van geregistreerde en aanstaande verliezen, worden belangrijke centrale banken, waaronder de Europese Centrale Bank, de Amerikaanse Federal Reserve, de Bank of England, de Zwitserse Nationale Bank en de Australische centrale bank, nu geconfronteerd met potentiële verliezen van meer dan $ 1 biljoen samen, aangezien eens winstgevende obligaties worden verplichtingen.
“Achteraf gezien is het duidelijk dat de massale opkoopprogramma’s van centrale banken een kolossale vergissing waren.” gezegd Daniel Gros, econoom en bestuurslid van het Centre for European Policy Studies.
Het gevaar voor centrale banken is niet dat ze failliet gaan of hun beleidsbevoegdheden verliezen.
Het is dat ze er zo zwak uitzien dat politici het recht zullen voelen om ze aan te vallen – zoals al het geval is in Europa, waar de Franse president Emmanuel Macron en andere leiders er bij ECB-chef Christine Lagarde op hebben aangedrongen om het tempo van haar renteverhogingen te vertragen om de groei te vergemakkelijken.
“Centrale banken staan al onder grote druk van hun bevolking en ook van hun politieke tegenhangers in de regering omdat ze de inflatie niet zo snel hebben teruggedrongen als ze hadden gehoopt”, zegt Derek Tang, een econoom bij onderzoeksbureau LH Meyer Monetary Policy Analytics. “Er is al sprake van een erosie van vertrouwen en geloof in sommige van deze centrale banken. Nu voegen de kapitaalverliesscenario’s daar nog een moeilijke laag aan toe.”
Duizelingwekkende verliezen
Om te begrijpen hoe centrale banken tot dit punt zijn gekomen, helpt het om enkele van hun belangrijkste beleidsstappen van het afgelopen decennium te bekijken.
In een poging om de groei en inflatie aan te jagen, verlaagden de centrale banken de rentetarieven tot een historisch dieptepunt. Zodra de rente bijna nul naderde, drukten ze de langetermijnrente omlaag door gebruik te maken van een populair instrument, de zogenaamde kwantitatieve versoepeling, waarbij centrale banken voor biljoenen staatsschuld kochten om de financieringskosten op lange termijn verder te verlagen.
Nu tasten de stijgende rentetarieven snel de waarde aan van obligaties die centrale banken de afgelopen tien jaar hebben gekocht.
Een ander populair instrument was het lenen van geld aan banken tegen ultralage tarieven voor extra lange perioden om kredietverlening aan de reële economie te stimuleren. Maar stijgende rentetarieven betekenen dat banken die goedkope centralebankfondsen aanhouden en onverhoopte winsten kunnen verdienen door simpelweg ‘s nachts geld bij de centrale bank te parkeren.
Dus de bittere ironie is dat dezelfde bewegingen, ooit geprezen als heilzaam, nu terugkomen om de centrale banken te achtervolgen.
Het grootste verlies van de centrale bank dat tot nu toe is aangekondigd, is afkomstig van de Zwitserse Nationale Bank Geplaatst een verlies van 142 miljard Zwitserse frank voor de eerste negen maanden van het jaar, wat overeenkomt met meer dan 15 procent van het bruto binnenlands product van het land.
In Australië hebben verliezen van 36,7 miljard Australische dollars de kapitaalreserves van de centrale bank weggevaagd.
In de Verenigde Staten zijn de inkomsten van de Federal Reserve negatief geworden en zijn betalingen aan de Amerikaanse schatkist stopgezet. Een Fed-onderzoeksdocument gepubliceerd zei in juli dat de centrale bank waarschijnlijk drie tot vier jaar met verlies zou opereren en een uitgestelde activa van $ 60 miljard zou boeken.
Maar volgens Tang zullen de verliezen van de Fed waarschijnlijk dichter bij de 100 miljard dollar uitkomen.
De Bank of England rapporteerde vorige maand een verlies op haar obligatiebezit. Met verliezen die zullen oplopen, de regering beloofd om dit fiscale jaar meer dan £ 11 miljard over te maken aan de centrale bank. Het Office for Budget Responsibility zei dat “tot 2028 de Schatkist £ 133 miljard betaalt om deze verliezen te dekken, meer dan de winst van de voorgaande 13 jaar ongedaan te maken.”
De ECB heeft nog geen cijfers gegeven over verwachte verliezen, maar een hoge functionaris van de ECB, Ulrich Bindseil, zei dat het er ook in Frankfurt niet goed uitziet.
“Het is geen rocket science om te zien dat er in de toekomst mogelijk verlies is”, zei hij in een recente podcast met Natixis. “Ik denk dat het duidelijk is dat we geen erg goede jaren tegemoet gaan.”
Hoeveel valt nog te bezien. Maar voor Gros zou het Eurosysteem, bestaande uit de ECB en de nationale centrale banken van de eurozone, in de komende negen jaar € 600 miljard aan verliezen kunnen lijden door zijn activa-aankopen als de rente stijgt tot 3 procent en de ECB niet actief verkoopt obligaties.
Dat is ongeveer twee keer zoveel als ze de afgelopen 10 jaar aan winst hebben gemaakt, volgens gegevens van de centrale bank.
Een woordvoerder van de ECB zei dat de zakken diep genoeg zijn om mogelijke tekorten op te vangen.
Deze verliezen zullen het vermogen van centrale banken om monetair beleid te voeren niet onmiddellijk belemmeren. Maar ze zouden hen kunnen blootstellen aan politieke druk en na verloop van tijd hun focus op prijsstabiliteit kunnen uithollen, waarschuwen analisten.
Als een centrale bank grote verliezen lijdt en de behoefte zou kunnen voelen om haar regering in de armen te sluiten om herkapitalisatie aan te vragen, zou ze te maken kunnen krijgen met “toenemende politieke druk om quasi-fiscale activiteiten te ondernemen of mogelijk haar bereidheid te vergroten om hogere inflatie te tolereren om weer op te bouwen”. kapitaal door seigneuriage, wat mogelijk de geloofwaardigheid van het beleid kan beïnvloeden, “zei Fitch-hoofdeconoom Brian Coulton.
Tang voegde eraan toe dat in de Verenigde Staten, ongeacht de waarschuwing van de Fed, in begrotingsdocumenten van het Amerikaanse Congres wordt aangenomen dat de Schatkist nog steeds geld van de Federal Reserve zal ontvangen.
“Er is daar een discrepantie, die moet worden verzoend. Ik denk dat dat het politieke risico is, dat er geld is dat ze verwachten, maar dat ze niet zullen ontvangen.”
Complicaties in de eurozone
Zoals zo vaak liggen de zaken in de eurozone nog ingewikkelder.
Slechts een deel van de gekochte activa staat op de balans van de ECB, maar het leeuwendeel van de risico’s die voortvloeien uit de programma’s voor kwantitatieve versoepeling ligt bij de nationale centrale banken.
Ironisch genoeg zullen de nationale centrale banken van de fiscaal meest voorzichtige EU-landen – die het meest sceptisch stonden tegenover activa-aankopen – de grootste verliezen lijden, aangezien de obligaties die ze kochten in het kader van de kwantitatieve verruimingsprogramma’s van de ECB nul of minder opleveren.
De Duitse Bundesbank stopte twee jaar geleden al met het afdragen van winsten aan Berlijn, terwijl de centrale banken van België en Nederland voor dit jaar al verliezen aangaven.
Wat centrale banken nu nodig hebben, is goede communicatie, betoogde Tang.
“De verliezen zijn natuurlijk niet wenselijk, maar ze zijn een gevolg van het feit dat ze monetaire beleidsmaatregelen hebben moeten nemen die gerechtvaardigd zijn”, zei hij.
En hoewel de Fed nu misschien geld verliest, heeft het de belastingbetaler veel geld opgeleverd en zal dat naar verwachting in de toekomst weer doen. “Ik denk dat dat dingen zijn om in gedachten te houden.”
Gros hoopt dat centrale bankiers een lesje zullen leren.
“De volgende keer dat ze onconventionele beleidsinstrumenten gebruiken met grote fiscale implicaties, zouden ze veel explicieter moeten zijn over de risico’s – en veel voorzichtiger met het nemen ervan”, aldus Gros.
Victoria Guida droeg bij aan rapportage.
